Z Nowosielec do Ameryki

Tym statkiem Katarzyna przybyła do USA

     Katarzyna miała 17 lat, gdy wyruszyła z Nowosielec do USA. Był rok 1912. Dlaczego się na to zdecydowała? Może chciała odmienić swój los albo pomóc finansowo rodzinie. Bardzo możliwe, że pragnęła wyjechać tylko na jakiś czas, tak jak wielu mieszkańców Nowosielec. A może po prostu wspólnie z rówieśniczką, z którą podróżowała, chciały przeżyć przygodę życia, znaleźć księcia z bajki… Tego nie wiadomo, podobnie jak nieznana jest odpowiedź na pytanie, skąd wzięła pieniądze na podróż i tyle odwagi w sobie, by zdecydować się na bądź co bądź niebezpieczną wyprawę, ryzykując deportacją, chorobą, życiem.

Zapewne wiele powodów emigracji było wspólnych dla wszystkich wyjeżdżających. W tej części Europy robiło się coraz niebezpieczniej, a wielu przewidywało, że skończy się to wielką wojną. Mieszkańcy wsi mieli jednak inne problemy:

Emigracja na przełomie wieków była ważnym elementem życia społeczno-gospodarczego Galicji. Jej szczególne nasilenie przypada na ostatnie dziesięciolecie przed wybuchem I wojny światowej. […] Cechą charakterystyczną dla oblicza wsi galicyjskiej było wydzielenie obszaru dworskiego z terytorium wsi oraz olbrzymie rozdrobnienie gospodarstw.
[…] Każde dziecko zazwyczaj otrzymywało część gospodarstwa, a przy wielodzietności rodzin proces karłowacenia postępował bardzo szybko. […] Część gospodarstw była zadłużona. Chłopi chcąc poprawić swoją sytuację materialną dokupywali ziemię, zaciągając długi w bankach pod zastaw gospodarstwa. Ich dobra wola „będę dużo pracował, na pewno mi się uda i spłacę długi” były często tylko pobożnymi życzeniami. […] Druga połowa XIX wieku to także okres „eksplozji demograficznej” w całej Europie środkowej. W czasie, gdy ludność Europy wzrosła o 70%, to na ziemiach polskich o 109 %. […] Nadzieja i chęć poprawy losu, naturalna dla każdego człowieka, a niemożliwa do osiągnięcia przez większość mieszkańców zacofanej gospodarczo Galicji tłumaczy w dużym stopniu ryzykowny nieraz wyjazd z rodzinnej wsi. […] Sumy przesyłanych z Ameryki dolarów, stanowiących symbol bogactwa „kraju mlekiem i miodem płynącego”, przyjeżdżający z emigracji, którzy dorobili się i kupowali ziemię, budynki, całe gospodarstwa, rozpalały wyobraźnię. Były także wspólne „męskie” rozmowy w karczmie i pośrednicy oferujący tanią „szifkartę”. Napływające listy opiewały piękno Ameryki; wspaniałe zarobki i panujący tam dobrobyt.

Jerzy Jura
Emigracja z Galicji w drugiej połowie XIX i na
początku XX wieku na przykładzie wybranych
powiatów.

Katarzyna zaczęła swą podróż w listopadzie 1912 roku w towarzystwie Marii Wójcik z Szałankiewiczów zi jej synów Stanisławem (5 lat) i dziewięciomiesięcznym Zygmuntem oraz siedemnastoletniej  Marii Kaweckiej, córki Jana. Wypłynęli z Bremy w Niemczech statkiem The Konig Luise do Nowego Jorku, gdzie znaleźli sie 6 grudnia. Katarzyna miała się zatrzymać u Anny Szałankiewicz.

W USA wyszła za mąż i odtąd była Katheriną Althaim. Szybko jednak owdowiała i nigdy nie miała dzieci. Obywatelką Stanów Zjednoczonych została w 1927 roku.

Na życie zarabiała jako krawcowa. Zmarła w 1982 roku.

Tylko tyle wiem o mojej krewnej, Katarzynie Wawrzyńskiej, siostrze mojego dziadka. A to wszystko na podstawie amerykańskich archiwów, w których można odnaleźć też ślady innych mieszkańców Nowosielec.

Te własnie ślady zamierzam publikować w na naszej witrynie. Na razie w formie tabeli, a kiedyś może  jako większe opracowanie. Wszystko zależy od tego, do ilu dokumentów uda się dotrzeć i czy znajdą się chętni do pomocy.

Poniższa tabele będzie uzupełniana w miarę postępu analizy dokumentów.