Kolejna tajemnicza postać wśród moich krewnych. Brat mojego dziadka, Stanisława Brejty – Walenty.
Byłem za młody i za głupi, by porozmawiać z dziadkiem o jego bracie, a gdy było już na to za późno okazało się, że rodzina nie tak wiele o nim wie, a większość zebranych informacji jest co najmniej niepewna.
Pewne są fakty następujące.
- Walenty Brejta urodził się 14 lutego 1907 roku w Pobiednie, jako syn Józefa i Krystyny z domu Rakoczy. Z zapisów metrykalnych wynika, że oprócz starszego brata, Stanisława, miał też trzy siostry: Mariannę (ur. 1909), Petronelę (ur. 1911) i Annę (ur. 1914). Ponieważ brak rodzinnych wspomnień na ich temat, może to oznaczać, że zmarły w dzieciństwie, ale jest to tylko przypuszczenie. Miał też przyrodniego brata, Jerzego.
- W okresie międzywojennym odbył służbę wojskową, co potwierdza zachowane zdjęcie. Prawdopodobnie był to 2 Pułk Strzelców Podhalańskich w latach dwudziestych.
- Wyemigrował do Francji, gdzie zmarł ok. 1963 roku.
- W 1962 odwiedził rodzinę w Polsce.
- Grał w orkiestrze na klarnecie i saksofonie.
Tyle wiadomo niemal na pewno; reszta to szczątkowe wspomnienia mojej mamy i przypuszczenia. Nie jest np. jasne, kiedy wyjechał do Francji i czy pomogła mu w tym w jakiś sposób siostra szwagierki, Magdalena Kołodziej, która także wyjechała do Francji z mężem i dziećmi. A może było odwrotnie?
Nigdy się nie ożenił i prawdopodobnie nie miał potomstwa, ponieważ to, co oficjalnie po nim zostało, przekazano mojemu dziadkowi. No właśnie – oficjalnie nie zastawił jakiegoś wielkiego majątku. Pieniądze z konta bankowego po reformie walutowej we Francji nie stanowiły wielkiej wartości, ale dziadek sprawiedliwie podzielił je między swoje trzy córki. Z pamiątek, które w większości skończyły na śmietniku, pamiętam klarnet, brzytwę, podręcznik do francuskiego, trochę zdjęć…
Jednak to właśnie śmierć, a także to, co nastąpiło przed nią i po niej jest źródłem domysłów, że brat dziadka nie był zwykłym saksofonistą. Nieco wcześniej Walenty był w Polsce. Z relacji wynika, że nie wyglądał na biedaka i nie rozstawał się z tajemniczą teczką, do której nikomu nie pozwalał się zbliżać. Właśnie z niej pochodziły złote monety, które dawał w prezencie członkom rodziny. Kto podróżuje ze złotymi monetami w teczce? To wzmacniało przypuszczenia niektórych osób, że Walenty we Francji niekoniecznie miał tylko legalne źródła dochodów. Twierdzenie, iż był gangsterem prawdopodobnie jest na wyrost, ale jedno ze zdjęć daje w tym kierunku wiele do myślenia. Na dodatek zachowywał się, jakby wiedział, że to jego ostatnia wizyta i pożegnanie z rodziną. Sprawiał podobno wrażenie człowieka chorego. Być może miał raka albo po prostu był już czymś zmęczony. W chwili śmierci miał około 56 lat, więc tylko ciężka choroba lub „niewyjaśnione okoliczności” mogły ją spowodować. Bo chyba rodzina nie poznała do końca przyczyny zgonu.
Jest jeszcze sprawa kandydatki na jego żonę. Podobno była nią niejaka Giena (prawdopodobnie Bander), która zdecydowała się do niego pojechać, ale bardzo szybko wróciła. Dlaczego?
Jeszcze ciekawiej zrobiło się, gdy Walenty już nie żył. Dziadek Stanisław nie był skory wybierać się w długą podróż do Francji, by zająć się spadkiem po bracie, ale wtedy odezwał się ktoś, kto chyba podawał się za prawnika i twierdził, że Walenty zostawił po sobie niezły majątek i obiecywał pomoc w zamian oczywiście za prowizję. Rzekomy prawnik wkrótce potem nie żył; dziwnym trafem zginął w wypadku… Pokaźnego majątku nie było, tylko stare franki na koncie i trochę pamiątek.
Nikt się już tym potem nie zajmował. Pozostała tylko skromna legenda. Kiedy parokrotnie próbowałem przeszukiwać Internet (w tym francuskie zasoby archiwalne), nie trafiłem na żaden ślad Walentego Brejty. czy w ogóle istnieją jakieś zapisy? A może posługiwał się innymi danymi?
Zobaczymy, co w tej sprawie przyniesie przyszłość.
Napisz, jeśli wiesz coś więcej!
b:
d:
? | ||||||
? | ||||||
? | ||||||
? | ||||||
? | ||||||
? | ||||||
? | ||||||